Meer dan alleen klikgeluiden: potvissen spreken met elkaar

Wetenschappers deden een baanbrekende ontdekking: de taal van potvissen staat veel verder dan we ooit dachten. Dankzij geavanceerde artificiële intelligentie (machine learning) legden onderzoekers vast dat potvissen een fonetisch alfabet gebruiken.

Buitenaardse talen begrijpen

Dit alfabet bestaat uit ‘codas’, korte stoten van klikgeluiden, die op een complexe manier worden aangepast met elementen zoals tempo, ritme en rubato (de duur van de klikgeluiden binnen een basisblok). 

Wetenschappers analyseerden meer dan 9.000 codas en ontdekten dat potvissen zelfs extra tonen aan hun communicatie toevoegen, wat een gelaagde en rijke taal oplevert. Fascinerend, toch?

Meer nog: het begrijpen van potvistaal kan ons zelfs helpen bij het ontcijferen van buitenaardse talen. Dit onderzoek benadrukt hoe weinig we weten over deze majestueuze wezens.

Achtergrond: potviscommunicatie

Potvissen staan bekend om hun klikgeluiden, die ze gebruiken voor echolocatie en communicatie. Deze klikreeksen, codas genoemd, zijn vaak kort en ritmisch en worden geproduceerd door groepen potvissen. Hoewel eerdere studies hebben aangetoond dat codas groepsspecifieke kenmerken vertonen, is er weinig bekend over de diepere structurele eigenschappen van deze geluiden. Het onderzoek onder leiding van Sharma et al. richt zich op het begrijpen van de contextuele en combinatorische structuren van deze vocalisaties.

Onderzoeksmethoden

De onderzoekers verzamelden data van potvissen in het Caribisch gebied, waar ze de vocalisaties van meerdere sociale eenheden opnamen. Vervolgens analyseerden ze de codas met behulp van geavanceerde akoestische analyse en machine learning technieken om de structurele eigenschappen van de geluiden te identificeren. Ze onderzochten specifieke kenmerken zoals ritme, tempo, en ornamentatie binnen de codas en hoe deze variëren afhankelijk van de sociale context waarin de geluiden worden geproduceerd.

Resultaten: context en combinatorialiteit

Een van de belangrijkste bevindingen van het onderzoek is dat codas niet alleen variëren tussen verschillende groepen potvissen, maar ook afhankelijk zijn van de context waarin ze worden gebruikt. Bijvoorbeeld, codas die worden geproduceerd tijdens sociale interacties hebben een andere structuur dan die welke worden gebruikt tijdens navigatie of voeden. Dit wijst op een vorm van 'pragmatiek' in potviscommunicatie, vergelijkbaar met hoe mensen taal gebruiken afhankelijk van de sociale situatie.

Daarnaast ontdekten de onderzoekers dat potvissen in staat zijn om verschillende vocale elementen te combineren om nieuwe codas te creëren, wat wijst op een combinatorische structuur. Dit fenomeen is vergelijkbaar met hoe mensen woorden en zinnen combineren om nieuwe betekenissen over te brengen. De mogelijkheid om dergelijke combinaties te maken suggereert dat potvissen een complexe vocale flexibiliteit bezitten, die hen in staat stelt om een breed scala aan betekenissen over te brengen met een beperkt aantal vocale elementen.

Implicaties en toekomstig onderzoek

De bevindingen van dit onderzoek hebben verstrekkende implicaties voor ons begrip van dierlijke communicatie. De ontdekking van een complexe, contextafhankelijke en combinatorische structuur in potvisvocalisaties wijst erop dat de communicatieve capaciteiten van potvissen veel geavanceerder zijn dan eerder werd aangenomen. Dit roept vragen op over de evolutionaire druk die deze complexe communicatie heeft gevormd en welke andere soorten mogelijk vergelijkbare structuren in hun communicatie vertonen.

Toekomstig onderzoek zou kunnen onderzoeken hoe deze complexe structuren zich ontwikkelen in jonge potvissen en hoe deze structuren verschillen tussen populaties in verschillende geografische regio's. Daarnaast zou onderzoek naar de neurologische basis van deze vocale flexibiliteit waardevolle inzichten kunnen bieden in de cognitieve capaciteiten van potvissen en andere walvisachtigen.

Conclusie

Het onderzoek van Sharma et al. biedt een fascinerende kijk op de complexiteit van potviscommunicatie en suggereert dat deze dieren beschikken over een vocaal systeem dat in veel opzichten parallellen vertoont met menselijke taal. De ontdekking van contextuele en combinatorische structuren in potvisvocalisaties opent nieuwe wegen voor onderzoek naar de communicatieve en cognitieve capaciteiten van niet-menselijke soorten.

Bron: Sharma, P., et al. (2024). Contextual and combinatorial structure in sperm whale vocalisations. Nature Communications 
Link naar het volledig artikel